Onderhandelingen, vrijwillig maar niet vrijblijvend!
Als ondernemer wilt u natuurlijk vooruit. Bijvoorbeeld met een uitbreiding of een bedrijfsovername. Onderhandelingen zijn daarvoor noodzakelijk en belangrijk. Ze gaan aan een contract vooraf. Dit is de zogenaamde pre-contractuele fase. Onderhandelingen zijn echter niet altijd vrijblijvend. Op zich is ieder van de onderhandelende partijen vrij om onderhandelingen af te breken, tenzij dit op grond van gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij in de pre-contractuele fase, onaanvaardbaar zou zijn. Dan kan er aansprakelijkheid ontstaan.
Wanneer bent u aansprakelijk voor afgebroken onderhandelingen?
Wanneer er sprake is van gerechtvaardigd vertrouwen, waarop uw wederpartij bijvoorbeeld al heeft geanticipeerd en/of heeft geïnvesteerd, kan het zo zijn dat de partij die de onderhandelingstafel verlaat schadeplichtig is. Onlangs bevestigde de rechter nog eens de belangrijkste regels over schadeplichtigheid bij het afbreken van onderhandelingen, in een geschil tussen twee ondernemers, als volgt.
In een procedure hebben twee partijen (A en B) vanaf 1992 onderhandeld over een autodealerovereenkomst. Daarbij tekenen partijen een intentieovereenkomst en zitten ze in de pre-contractuele onderhandelingsfase. Partij B had aanzienlijk geïnvesteerd, er van uitgaande dat de dealerovereenkomst tot stand zou komen. Omdat het verkrijgen van de vergunning voor de uitbreiding van een bedrijfspand van partij B vertraging opliep en partij A partij B verweet dat zij partij A hiervan niet op de hoogte had gebracht, ontbond partij A de intentieovereenkomst. Daarop besloot partij B zich tot de rechter te wenden met de stelling dat partij A aansprakelijk is voor de geleden schade en gemaakte kosten. De rechter, in dit geval de Hoge Raad, oordeelde dat partij A, die de onderhandelingen had afgebroken, schadeplichtig was voor de schade bestaande uit geleden verlies, gederfde winst alsmede de gemaakte kosten omdat er sprake was van een direct, voorzienbaar verband tussen het afbreken van de onderhandelingen en de gemaakte kosten en geleden schade.
Er zijn in onderhandelingen juridisch drie fases in hoofdlijn te onderscheiden, afhankelijk van het stadium: 1. Beide partijen mogen de onderhandelingen nog zonder vergoeding van kosten en/of schade afbreken. 2. De onderhandelingen mogen slechts nog worden afgebroken met vergoeding van de kosten van de andere partij. 3. De onderhandelingen mogen slechts nog worden afgebroken met vergoeding van de kosten en schade, waaronder winstderving, van de andere partij. De scheidslijn tussen de fases is niet zwart wit en verschilt per situatie. Vandaar de volgende tips voor u.
TIPS VOOR U ALS ONDERNEMER VOOR ONDERHANDELINGEN
- Ook zonder dat u een contract met uw wederpartij heeft getekend, dient u rekening te houden met zijn of haar belangen.
- Laat voordat u de onderhandelingen ingaat een intentieverklaring opstellen door een juridisch deskundige. Hierin kunt u aansprakelijkheid voor kosten en schade bij afgebroken onderhandelingen uitsluiten.
- Laat voordat u de onderhandelingen ingaat een geheimhoudingsverklaring opstellen voor bescherming van uw bedrijfsgegevens en know-how.
- Worden onderhandelingen in uw bedrijf gevoerd door een werknemer van u? Laat de uiteindelijke overeenkomst pas totstandkomen onder de uitdrukkelijke voorwaarde van goedkeuring van de directie!
Wij kunnen u uiteraard in voorkomend geval rechtsbijstand verlenen voor advies tijdens onderhandelingen. Dit kan door het opstellen van onderhandelingsovereenkomsten, intentieverklaringen, geheimhoudingsverklaringen e.d. Wij bieden u deze modellen aan. Voorkom schadeplichtigheid bij het afbreken van onderhandelingen en neem contact op voor een gratis informatief gesprek met één van onze advocaten.